नेपालमा मुस्लिम समुदायको उपस्थिति मुख्यत: तराई क्षेत्रमा बढी भए पनि पहाडी जिल्लाहरूमा पनि मुस्लिम समुदायको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको छ। पहाडी भेगमा मुस्लिम समुदायको स्थापनाको इतिहास र उनीहरूको योगदान यस्तो छ:
१. पहाडमा मुस्लिम समुदायको स्थापना
मुस्लिम समुदाय पहाडिया जिल्लामा मुख्य रूपमा व्यापार र सांस्कृतिक आदान-प्रदानका क्रममा प्रवेश गरेका हुन्। १५औँ र १६औँ शताब्दीमा भारत र तिब्बतको व्यापारिक मार्गको रूपमा नेपाल प्रयोग गरिन्थ्यो। यस क्रममा मुस्लिम व्यापारीहरू काठमाडौं उपत्यका, पोखरा, बाग्लुङ, गोर्खा स्याङ्जा , पाल्पा , अर्घाखाँची र प्युठान अन्य पहाडी जिल्लामा बसोबास गर्न थाले। उनीहरूले स्थानीय बस्तीहरूसँग घुलमिल गर्दै व्यापारिक गतिविधिमा संलग्न भए।
कतिपय मुस्लिम परिवार मुगल शासनकालको राजनीतिक अशान्तिका कारण पहाडिया जिल्लामा शरण लिएका थिए।
२. पहाडी मुस्लिम समुदायको अवस्था
* आज पहाडिया जिल्लामा मुस्लिम समुदाय धार्मिक सहिष्णुता, सहअस्तित्व, र सामाजिक विविधताको प्रतीक बनेका छन्।
* मुस्लिम समुदायले पहाडका समाजसँगै आफ्नो परम्परा र संस्कृतिलाई कायम राखेका छन्।
* यहाँका मुस्लिमहरू मुख्यत: कृषि, कुटीर उद्योग, र साना व्यापारमा संलग्न छन्।
* धार्मिक स्थलहरू जस्तै मस्जिदहरू र मदरसाहरू पहाडी भेगमा पनि स्थापना भएका छन्।
३. योगदानहरू
मुस्लिम समुदायले पहाडी जिल्लामा विभिन्न योगदान दिएका छन्:
* व्यापार र अर्थतन्त्रमा योगदान: पहाडी क्षेत्रमा व्यापारिक सम्पर्कलाई जीवन्त राख्न मुस्लिम व्यापारीहरूको भूमिका महत्त्वपूर्ण छ।
* सांस्कृतिक सहिष्णुता: मुस्लिम समुदायले आफ्नो धार्मिक र सांस्कृतिक विविधता प्रस्तुत गरेर समाजलाई अझ सहिष्णु बनाएका छन्।
* शिक्षा र सामाजिक सेवा: केही मुस्लिम व्यक्तिहरू शिक्षाको विकास र सामाजिक सेवामा संलग्न छन्।
४. स्थापित हुनका चुनौतीहरू
पहाडी क्षेत्रमा मुस्लिम समुदायलाई केही चुनौतीहरू पनि भए:
* प्रारम्भिक समयमा भाषा, परम्परा, र संस्कृतिमा भिन्नताको कारण समुदायलाई समाजसँग घुलमिल गर्न समय लागेको थियो।
* अल्पसंख्यकको रूपमा रहनु परेकाले आफ्ना परम्परालाई स्थापित गर्न संघर्ष गर्नुपरेको थियो।
५. वर्तमान र भविष्य
आज पहाडका मुस्लिम समुदाय नेपालका अरू जाति र धर्मका मानिसहरूसँग समानतामा बस्दै आएका छन्। उनीहरूले समाजमा आफ्नो पहिचानलाई सुदृढ गर्दै शिक्षा, व्यापार, र सांस्कृतिक गतिविधिमा सक्रिय रूपमा भाग लिइरहेका छन्।
तपाईंको विचार?
नेपालका पहाडी जिल्लामा मुस्लिम समुदायको यो ईतिहास र योगदानबारे तपाईंको धारणा के हो? प्रतिक्रिया दिनुहोस् र यो जानकारी अरूसँग साझा गर्नुहोस्। 🙏
